İyi Bir Sistemin Tasarım Aşamaları-Ana Konunun Belirlenmesi

Admin Mesaj Sayısı : 624 Yaş : 62 Kayıt tarihi : 06/08/08

İyi Bir Sistemin Tasarım Aşamaları-Ana Konunun Belirlenmesi

Teknoloji ile ilgili haberlerin çoğunun satın alınan sitelerden ibaret olduğu şu günlerde, eminim herkesin aklından değerleri milyar dolarlarla ifade edilen sitelerin nasıl olup da bu günlere gelebildikleri sorusu geçiyordur. Web’de sayıları milyarları aşan sayfa kalabalığı arasındai bu bir kaç sitenin özelliği nedir? Kısaca bir göz atalım:
1. Hemen hepsi topluluk siteleridirler.
2. Hepsinin alt yapısı milyonlarca kullanıcıyı ve bu kullanıcılara yetecek bant genişliğini karşılayabilecek kadar maddi güce sahiptir.
3. Hepsi de bir konuda kullanıcılara ‘hizmet’ sunmaktadırlar. Örneğin FlickR size fotoğraf barındırma hizmeti, YouTube ise videolarınızı saklayacak ve paylaşacak bir sistem altyapısı hizmeti sunar.
4. Hepsi de kullanıcıları çekecek bir tasarıma sahiptir.
5. Bİr çoğu size sadece bilgisayardan değil, cep telefonu, PDA gibi farklı ortamlardan da erişebilmenizi sağlayacak sistemler sunarlar.
6. Bir çoğunda yıllarca yetebilecek kadar çok içerik vardır.
Sadece bu 6 maddeden bile çok fazla ders çıkarmak mümkün, ama şu anda asıl amacımız bu değil.
Bu yazı size insanların kullanacağı bir sistem tasarlarken izlemeniz gereken yolu göstermeyi hedeflemektedir. Sonunda elde etmeyi planladığınız sistemi doğrudan kurmaya girişebilirsiniz, ama tecrübeyle sabittir ki, bir plan yapmadan başlanan işler, her zaman planlı olana göre daha uzun sürer. Uzun soluklu bir işe başlarken, en azından bir kaç kağıda birşeyler karalamak gerekli, hatta zorunludur.
Yazı içerisinde örnekler bir web sayfasının yapımı aşamalarından verilecektir, sebebi malum, web çağındayız
Başlıyoruz
Bir web sitesinin (ya da herhangi bir sistemin) en başından sonuna kadar kurulumu, en basit haliyle şu 6 basamakta özetlenebilir:
a. Sitenin ne olacağına karar verilmesi
b. İçeriğin nasıl sağlanacağının belirlenmesi
c. Mimarinin oluşturulması
ç. Tasarımın yapılması
d. Kullanılabilirlik ölçütlerinin sağlanması
e. Erişilebilirlik ölçütlerinin sağlanması
Şimdilik kısaca bu maddelerin ne demek istediklerinden bahsedip sonrasında her biri için bir yazı yazacağım, böylece her adımı detaylarıyla incelemek şansına sahip olacağız.
Sistemi tasarlamaya başlarken ‘ne yapmak’ istediğimize karar vermek çok önemlidir. Zira ne yöne gideceğini bilmeyen gemiye yardım edecek rüzgar, fiziksel olarak iş yapmış sayılmaz Ne yapılacağına karar verdikten sonra bu alanda gereken içeriğin nasıl bir araya getirileceği konusu gündeme gelir, içerik toplandıktan sonra, (ya da nasıl toplanacağına karar verdikten sonra) yapının nasıl bir mimari üzerine inşa edileceği belirlenir. Bu nokta web sitesi yapımında kodlama aşamasına denk düşürülebilir. Sitenin arkaplanında işler hallolduktan sonra sıra, kullanıcıların gördüğü yüze, yani arayüze gelir. Sitenin arayüzünün kullanıcıları cezbetmesi gereklidir. Sonrasında sistemin kullanılabilirliği olay içerisinde çok önemli bir noktaya denk düşer. Tüm bunlar olup biterken erişilebilirlik de sistem içerisinde dikkat edilmesi gereken başka bir husustur.
…Ve 1: Ne yapmak istiyoruz ?
Sitenin oluşturulması esnasında en önemli ve en çok kafa yorulması gereken konu sanırım bu olmalı, zira eğer yapılmak istenen iş, üzerinde kesin olarak anlaşmaya varılmamış bir iş ise, işin kapsamı tüm yapım sırasında değişebilir. Ve hatta iş bittiğinde istenen ‘şey’ ile ortaya çıkan ‘şey’ çok farklı ‘şey’ler olabilirler. Sitenin yapımı aşamasında, sitenin ne olacağına dair yapılacak her değişiklik, maliyet olarak size geri dönecektir. Bu maliyet para olabileceği gibi, zaman ya da iş gücü de olabilir. (hiç bitmeyen yazılım projelerinin çokluğu bu konuda size bir ders olabilir)
Peki ne yapmak istediğinize nasıl karar verebilirsiniz? En basit haliyle kendinize şu soruları sorun:
1. Bu nedir?
2. Bittiğinde ortaya ne çıkmasını istiyorum?
3. Elimdeki imkanlar, istediğim şeyi ortaya çıkarmama yeterli mi?
4. Değilse ne gibi değişikliklerle istediğime en yakın siteyi ortaya koyabilirim?
5. Yaptığım (veya yaptırdığım) siteye kimlerin girmesini istiyorum?
6. Bu hedef kitle, benim istediğim sisteme uygun bir hedef kitle mi?
7. Yaptığım siteyi nasıl popüler hale getirmeyi planlıyorum?
8. Bu işi yapmakta kararlı mıyım?
9. Bu işi yapmakta kararlı mıyım?
10.Bu işi yapmakta kararlı mıyım?
Son üç soru aslında en temel sorulardır ve eğer bu üç sorudan en az birine hayır diye cevap verdiyseniz, bu işi yapmaktan vazgeçmeniz sizi karlı çıkarabilir. Aksi halde yarım kalmış bir proje, hem moralmen hem de maddi açıdan zarar demektir.
2. Soruya net bir cevap vermiş olmanız gerekir, eğer bittiğinde ortaya nasıl bişey çıkacağını siz bile bilmiyorsanız, kimse bilemez.
3. sorunun yapıyı nasıl etkileyeceği çok açık biçimde ortada, sunucu hizmeti için bile para ödemek istemiyorsanız kendinize 8. soruyu sorun ve devam edin
Hedef kitle konusu çok önemli, eğer seçtiğiniz hedef kitle sitenize uygun değilse ya da uygun hedef kitleye siz ulaşamıyorsanız, bu durum bir çok zorluk çıkarabilir.
Siteyi nasıl popüler hale getirmeyi planlıyorum sorusu, sitenizi nasıl insanlar tarafından bilinir hale getireceğiniz ile ilgilidir. İnsanların bilmediği bir site insanların girmediği bir sitedir.
Eğer buraya kadar okumaya devam ettiyseniz en temel kararlılığı göstermişsiniz demektir. Bu durumda sitenizi yapmayı gerçekten istediğinizi varsayıyor ve sonraki konuya dalıyoruz:
Bir Konuya Odaklanın
Sitenizin içeriği tek kelimeyle ifade edilebilir olsun. Sitenizin tanımı ‘bu bir kitap sitesidir’ ya da ‘bu site formula 1 hakkındadır’ diyebilecek kadar net olmalı. Aksi halde hem kitaplar hakkında bilgi, hem de formula 1 videoları içeren bir site iseniz, bu durumda ziyaretçilerinizin aklı karışacaktır ve sitenizi sürekli ziyaret eden bir kitle edinmeniz çok zor hale gelecektir.
Şimdi aklınıza en beğendiğiniz filmleri getirin, her birini tek tek düşündüğünüzde, hepsinin de tek bir film kategorisine girdiklerini göreceksiniz. Yarı korku, yarı komedi içeren fantastik türler hiç bir zaman saf korku ya da saf komedi filmleri kadar popüler olamazlar.
Seçtiğiniz Konuda Çok iyi Olan Siteleri İnceleyin
Yıl 2007 olduğu için büyük ihtimalle sizin seçtiğiniz konuyu (eğer çok yeni bir teknoloji değilse) muhtemelen bir başkası bir başka yerde yazmış olacaktır. Bu durumda sizin alanınızda lider görünen siteleri çok iyi inceleyin. Özellikle yabancı siteleri iyi inceleyin, çok daha fazla insana hitap ettiklerinden sizin için daha iyi birer örnek olurlar. Bu sitelerin kullacılarına neler sunduklarına bakın. Sizin sunacaklarınızla o siteleri karşılaştırın. Size doğrudan fikir vereceklerdir.
Fazlalıklarınızı Atın
Eğer halen formula 1 videoları içeren bir site yapmak istiyorsanız ve bir köşede de sınıf arkadaşlarınızın resimleri olsun istiyorsanız tekrar düşünün. Böyle bir siteye girdiğinizde kimsenin sınıf arkadaşlarının sizi ilgilendirmeyeceğini düşünecektiniz, o yüzden bu resimleri derhal kaldırın.
Bu Konuda İçerik Bulacağınızdan Emin Olun
Üzerinde çalışmaya karar verdiğiniz konuda içerik sağlayabileceğinizden emin olun. İçeriği kendiniz sağlayabileceğiniz gibi, kullanıcılarınız da ekleyebilirler, ya da kaynak göstererek sitelerden alabilir/tercüme edebilirsiniz. Ama eğer üzerinde çalıştığınız konuda hiç bir yerde kaynak yoksa ya da erişilemez durumdaysa, durun ve tekrar düşünün.
Ziyaretçi Sayısı/İçerik Kıymeti Oranını Gözden Geçirin
Eğer yazdığınız alan çok az ilgilenilen bir alansa bu durumda sitenize de çok az insan girecektir. Bunu göz önüne alarak zahmete girin. Yurtdışında bir tanıdıktan fotokopisini kargoyla istediğiniz ve kargo parasını kendiniz ödediğiniz bir bilgi/belge 6 ayda 3 kere görüntülenmişse, bir problem var demektir.
Karar verdiyseniz Harekete Geçin
Bir kez bu kıstasları yerine getirebildiyseniz hemen harekete geçin ve sonraki bölüme bakın (henüz yazılmamış olması sizi engellememeli) Zira bu kadar kaliteli fikirler insanın aklına her zaman gelmez, ve bu kaliteli fikrinizi her an bir başkası hayata geçirebilir.
Sitenizi bir kez yapmaya başlarsanız asla ertelemeyin. Projenizden de bitmeden önce çok fazla insana bahsetmeyin. Aksi durumda birilerine sizin projenin “biraz benzeri” her an ilham olunabilir.
alıntıdır!!!